سید محمد امین‌آبادی

 23 سال از حملات تروریستی 11 سپتامبر می‌گذرد؛ حملاتی که گفته شد گروه تروریستی القاعده طراح و مجری آن بوده است اما بعدها در خود آمریکا پژوهشگران بسیاری درباره قدرت و توانایی القاعده برای اجرای چنین عملیات گسترده‌ای که پیش و پس از آن نیز تاکنون سابقه نداشته است ابراز تردید کردند و پرسش‌هایی نیز مطرح شد که تاکنون به درستی به آنها پاسخ داده نشده است. حتی اگر ادعای دولت آمریکا درباره دست داشتن القاعده در این حملات را بپذیریم باید یادآوری شود که نیروهای سلفی تکفیری القاعده در سال‌های اشغال افغانستان تحت عنوان«مبارزین راه آزادی» به‌شدت از سوی دولت ریگان حمایت می‌شدند.

 20 سپتامبر 2001 (29 شهریور 1380) «جورج دبلیو بوش» رئیس‌جمهور وقت آمریکا 9 روز بعد از حملات به برج‌های دوقلوی سازمان تجارت جهانی و پنتاگون در 11 سپتامبر با حضور در کنگره آمریکا، دکترین جنگ جهانی آمریکا علیه تروریسم را اعلام کرد. وی خطاب به نمایندگان کنگره گفت: «جنگ ما علیه ترور با القاعده شروع می‌شود اما همان‌جا تمام نمی‌شود. این جنگ تا زمانی که تمام گروه‌های تروریستی دنیا شناسایی، متوقف و مغلوب نشده‌اند ادامه دارد». در راستای اجرای این راهبرد بوش در 7 اکتبر 2001 (15 مهر 1380) یعنی در کمتر از یک ماه پس از حملات 11 سپتامبر فرمان حمله نظامی به افغانستان را با این بهانه که طالبان با تحویل «اسامه بن لادن» به آمریکا مخالفت کرده است، صادر کرد. 10 اکتبر 2002 (18 مهر 1381) یعنی یک سال بعد هم بوش از کنگره آمریکا اجازه حمله به عراق را به بهانه ساخت و انبار سلاح‌های کشتار جمعی در این کشور دریافت کرد.  بوش به دنبال این مجوز و البته بدون مجوز رسمی شورای امنیت سازمان ملل در 19 مارس 2003 (28 اسفند 1381) به عراق حمله کرد. بعدها هیچ مدرکی برای اثبات این ادعا که عراق در زمان حمله آمریکا به این کشور دارای سلاح‌های کشتار جمعی بوده است یافت نشد. 

نتایج تحقیقات «پروژه هزینه‌های جنگ» دانشگاه «براون» نشان می‌دهد که این جنگ به صورت مستقیم و غیرمستقیم موجب مرگ نزدیک به 5 میلیون نفر در کشورهای افغانستان، عراق، سوریه، پاکستان، لیبی، سومالی و یمن شده است. اغلب قربانیان این جنگ نیز هیچ ارتباطی با گروه‌های تروریستی مورد ادعای آمریکا نداشته و بیشتر غیرنظامیان، به‌ویژه زنان و کودکان بوده‌اند.  بر اساس گزارش «دانشگاه براون» جنگ تحت رهبری آمریکا علیه تروریسم به دلیل پیامدهای فاجعه‌بار آن برای مردم غرب آسیا، شمال آفریقا و آسیای مرکزی، عواقبی چون ویرانی زیر‌ساخت‌ها بی‌ثباتی، فروپاشی اقتصادی، بحران کمبود غذا و قحطی، تشدید خشونت مسلحانه و غیر‌مسلحانه... را برای مردمان این مناطق به میراث گذاشته است. غیر از نزدیک به 5 میلیون تلفات انسانی جنگ‌های جهانی آمریکا علیه تروریسم این گزارش نشان می‌دهد که 38 میلیون انسان نیز به خاطر این جنگ‌ها از خانه و کاشانه خود آواره شده‌اند. گزارش‌های نهادهای بین‌المللی، اظهارات کارشناسان و مقامات رسمی و غیررسمی آمریکایی و غربی همچنین نشان می‌دهد که این جنگ‌ها غیر از ویرانی و نابودی زیرساخت‌های کشورهای هدف بیش از 8 تریلیون دلار نیز هزینه روی دوش مالیات‌دهندگان آمریکایی گذاشته است. راهبرد ادعائی «مبارزه با تروریسم» در عرصه بین‌المللی با شکست سنگین آمریکا در عراق و افغانستان و خروج سراسیمه از افغانستان عملاً شکست خورد و بایدن نیز ضمن اذعان به اشتباه آمریکا در این زمینه گفت «دیگر نمی‌توانیم برای مقابله با القاعده به کشورها حمله کنیم». نگاه گزینشی به تروریسم‌، تلاش برای تحمیل دموکراسی با زور اسلحه و دولت - ملت سازی تحمیلی از بیرون و بدون توجه به ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورهای هدف آن هم با زور اسلحه  از دلایل اصلی این شکست و ناکامی بود. 

طی 23 سالی که از جنگ با تروریسم ادعائی کاخ سفید به بهانه حملات مشکوک 11 سپتامبر می‌گذرد پرسش مهمی که دولتمردان آمریکا باید به آن پاسخ بدهند این است که با وجود صرف 8 تریلیون دلار‌، کشتار میلیون‌ها انسان بی‌گناه، زخمی و معلول شدن صدها هزار انسان، آوارگی میلیون‌ها تن از خانه و کاشانه خود و نابودی چندین کشور آیا آمریکای 2024 امن‌تر از آمریکایی 11 سپتامبر 2001 است؟ پاسخ به این پرسش طبق اظهارات و گزارش‌های خود مقامات و رسانه‌های آمریکایی منفی است. در حالی که آمریکا طی دو دهه گذشته در منطقه غرب آسیا با ادعای مقابله با تروریست‌ها در جهت تامین امنیت خود می‌جنگید «تروریسم داخلی» در حال تبدیل به بزرگ‌ترین منبع تهدید امنیت این کشور بود. در آمریکا منظور از «تروریسم داخلی» گروه‌های نژادپرست و راست افراطی هستند که طی سال‌های اخیر و به‌خصوص بعد از به قدرت رسیدن ترامپ رشد قارچ‌گونه‌ای در فضای سیاسی و اجتماعی آمریکا داشته‌اند. بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در سال 2021 طی اظهاراتی درباره خطر تروریسم داخلی گفته بود « نه داعش و نه القاعده بلکه افراد قائل به برتری نژاد سفیدپوست مرگبارترین تهدید برای آمریکا هستند. این ارزیابی من نیست. ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا هم در دولت دونالد ترامپ و هم در دولت من است». «الخاندرو مایورکاس» وزیر امنیت داخلی آمریکا نیز طی اظهاراتی گفته بود: «ما به میزان زیادی بر افراط‌گرایی خشن داخلی متمرکز شده‌ایم. این بزرگ‌ترین تهدید و تهدید مرتبط با تروریسم است که ما در آمریکا با آن روبه‌رو هستیم. ما تاکنون اقدامات زیادی انجام داده‌ایم و قصد داریم اقدامات بیشتری صورت دهیم». 

در آخرین سال ریاست جمهوری بایدن نیز خطر تروریسم داخلی همچنان مهم‌ترین تهدید داخلی برای آمریکا محسوب می‌شود. پلیس فدرال آمریکا(اف بی‌آی) اعلام کرده است تیراندازی روز شنبه ۲۳ تیر به دونالد ترامپ را به عنوان «تروریسم داخلی» بررسی‌ می‌کند. کارشناسان هشدار می‌دهند فضای سیاسی در آمریکا طی سال‌های گذشته به‌شدت قطبی شده است و خشونت سیاسی و حتی در شکل افراطی آن ترور و جنگ داخلی می‌تواند نتیجه این قطبی شدن فضای سیاسی باشد. اگر ترامپ در این سوءقصد کشته می‌شد بسیاری از طرفداران وی که از گروه‌های مسلح، راست افراطی و همچنین سفید برتر پندار هستند به این باور می‌رسیدند که نظام سیاسی آمریکا قصد حذف آنها از عرصه سیاسی آمریکا را دارد و به همین دلیل باید دست به اسلحه ببرند تا مانع حذف خود از عرصه سیاسی شوند. نظرسنجی‌ها نیز نشان می‌دهد که جامعه آمریکا به سمت تشدید تنش‌های سیاسی و در شکل افراطی آن خشونت سیاسی که یکی از جلوه‌های آن تلاش برای حذف مقامات از طریق ترور است پیش می‌رود. آمریکا در جنگ جهانی ادعائی علیه تروریسم شکست سختی خورد. گسترش فضای تنش سیاسی و حتی تلاش برای ترور یک کاندیدای ریاست جمهوری آن هم در روز روشن نشان می‌دهد که این کشور در مبارزه با تروریسم داخلی نیز موفق نبوده است.