آیت‌الله اسدالله مدنی در سال 1293هجری شمسی در شهر آذرشهر از توابع استان آذربایجان شرقی در خانواده مذهبی و متدین به دنیا آمد. او از همان ابتدا در محیطی مذهبی و اخلاقی پرورش یافت. آموزش‌های اولیه را در مکتب خانه‌های محلی و سپس در مدارس مذهبی آن زمان آغاز کرد. وی پس از اتمام دوره ابتدائی برای ادامه تحصیلات دینی به حوزه علمیه تبریز که یکی از مهم‌ترین مراکز علمی و دینی در آن زمان بود وارد شد و با پشتکار و جدیتی که در تحصیل داشت به سرعت مورد توجه استادان برجسته قرار گرفت و استعداد و نبوغ علمی‌اش باعث شد که تا در میان هم‌دوره ای‌های خود به‌عنوان یک طلبه ممتاز شناخته شود. پس از چندین سال تحصیل در تبریز و به دست آوردن علوم مقدماتی برای تکمیل تحصیلات خود به حوزه علمیه قم رفت. 

شاگردی امام(ره)

حوزه علمیه قم در آن زمان تحت رهبری علمای بزرگی مانند آیت‌الله بروجردی و امام خمینی(ره) بود. بسیاری از طلاب جوان مشتاق بودند تا از محضر این بزرگواران بهره مند شوند. آیت‌الله مدنی نیز با شور و شوق فراوان وارد قم شد و به زودی به یکی از شاگردان برجسته امام خمینی(ره) تبدیل گردید در این دوران او به تحصیل در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی از جمله فقه، اصول فلسفه و تفسیر قرآن پرداخت و به درجه اجتهاد نایل آمدند. 

مبارزات و فعالیت‌های سیاسی 

آیت‌الله مدنی از همان دوران جوانی به فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی علاقه مند بود و با توجه به وضعیت کشور و نارضایتی عمومی از رژیم پهلوی به زودی به صفوف مبارزان انقلابی پیوست در سال 1342 با آغاز نهضت امام خمینی(ره) علیه رژیم پهلوی وی یکی از نخستین علمایی بود که به حمایت از امام خمینی(ره) برخاست. او با شرکت در جلسات و نشست‌های سیاسی و همچنین با ایراد سخنرانی‌های عمومی به ترویج آموزه‌های امام خمینی(ره) و تشویق مردم به مبارزه علیه استبداد پهلوی پرداخت. یکی از مهم‌ترین مراحل مبارزات آیت‌الله مدنی پس از قیام پانزده خرداد 1342 بود این قیام که به رهبری امام خمینی(ره) و در اعتراض به سیاست‌های استبدادی شاه و همچنین لایحه کاپیتولاسیون رخ داد به شدت توسط رژیم پهلوی سرکوب شد و بسیاری از علما و مردم مردم مبارز دستگیر و زندانی شدند.

شکنجه

 آیت‌الله مدنی نیز در جریان این قیام دستگیر و به زندان قزل قلعه تهران منتقل شد او در این زندان تحت شکنجه‌های شدید ساواک قرار گرفت اما هرگز از آرمان‌های خود دست نکشید همچنان به مبارزه علیه رژیم پهلوی ادامه داد آیت‌الله مدنی پس از آزادی از زندان به تبریز بازگشت و فعالیت‌های خود در حوزه‌های مختلف اجتماعی‌،فرهنگی و سیاسی ادامه داد.

چهره برجسته

 آیت‌الله مدنی با برپایی جلسات مذهبی و انقلابی در مساجد و منازل مردم به ترویج آموزه‌های اسلامی و انقلابی پرداخت و تلاش کرد تا مردم را در مسیر مبارزه با رژیم پهلوی بسیج کند در این دوران او به یکی از چهره‌های برجسته مبارزات انقلابی در آذربایجان شرقی تبدیل شد و به دلیل فعالیت‌های گسترده‌اش بارها مورد تعقیب و آزار ساواک قرار گرفت با پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن 1357 او در ابتدا به عنوان نماینده امام خمینی(ره) در استان همدان منصوب شد و سپس به عنوان نماینده ولی فقیه و امام جمعه تبریز به فعالیت پرداخت.

شخصیت عرفانی

آیت‌الله مدنی از همان دوران نوجوانی به عبادات و ریاضیات شرعی علاقه مند بود.در حوزه‌های علمیه تبریز و قم، او به ویژه در شب زنده داری و اقامه نماز شب شهرت داشت.شاگردان و همراهان آیت‌الله مدنی از حال معنوی خاص وی در هنگام اقامه نماز و دعا یاد می‌کنند به گفته آنان، او در هنگام عبادت،حالتی از خشوع و تواضع داشت که نشان از عمق رابطه ی معنوی او با خداوند بود.

آیت‌الله مدنی با برخی از عرفای معاصر خود مانند آیت‌الله سید علی قاضی طباطبایی و آیت‌الله شیخ مجتبی قزوینی در ارتباط بود و از آنان بهره معنوی می‌برد.این ارتباطات به او کمک کرد تا در مسیر سلوک عرفانی خود به مراتب بالاتری از معنویت دست یابد.

 ساماندهی کمیته‌ها

در این دوران آیت‌الله مدنی به تقویت نهادهای انقلابی و مذهبی در استانهای همدان و آذربایجان شرقی پرداخت. او با تاکید بر ارزش‌های اسلامی انقلابی تلاش کرد تا فرهنگ و آموزه‌های اسلامی را در میان مردم نهادینه کند و با فساد و بی‌عدالتی مبارزه کند او همچنین به ساماندهی و رهبری کمیته‌های انقلاب اسلامی و جهاد سازندگی در این استانها مشغول بود و نقش مهمی در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی ایفا کرد.

 روحانی مردمی

آیت‌الله مدنی به‌طور مستمر در نماز جمعه‌ها و جماعات حضور می‌یافت و با ایراد سخنرانی‌های آتشین و پرشور مردم را به حفظ اتحاد و مقاومت در برابر تهدیدات داخلی و خارجی فرا می‌خواند او به عنوان یک روحانی مردمی همواره در کنار مردم بود و به مشکلات و مسائل آنان توجه داشت این ویژگی شخصیتی و عملکرد ایشان باعث شد تا در میان مردم تبریز و سایر نقاط کشور به عنوان شخصیت محبوب و مورد احترام شناخته شود.

 شهادت

 آیت‌الله اسدالله مدنی در تاریخ 20 شهریور 1360 هجری شمسی در حالی که در مسجد جامع تبریز مشغول اقامه نماز جمعه بود توسط یکی از اعضای گروهک منافقین ترور شد و به شهادت رسید این حادثه در زمانی رخ داد که ایشان در محراب نماز ایستاده و در حال اقامه نماز جمعه بود عامل ترور که خود را به صفوف نمازگزاران رسانده بود با استفاده از مواد منفجره‌ای که به خود بسته بود در هنگام سجده نماز انفجار شدید را در مسجد جامع تبریز به وجود آورد که منجر به شهادت آیت‌الله مدنی و جمعی از نمازگزاران شد شهادت آیت‌الله مدنی به عنوان یکی از وقایع مهم در تاریخ جمهوری اسلامی ایران ثبت شده است و همواره به عنوان نمادی از مقاومت و ایثار در برابر ظلم و استبداد مورد تجدید قرار می‌گیرد.

مأخذ: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، کتاب انقلاب اسلامی و رهبران آن مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی 

حوزه علمیه قم