«توبه» عبارت است از يک نوع انقلاب دروني، نوعي قيام، نوعي انقلاب از ناحيه خودانسان عليه خودانسان، اين جهت از مختصات انسان است. 

گياه تغيير مسير مي‌دهد ولي عليه خودش قيام نمی‌کند، نمی‌تواند قيام کند، اين استعداد را ندارد. 

همان طوري که ميان گياه و جماد اين تفاوت هست که جماد از درون خود براي بقاي خويش تغيير مسير نمی‌دهد و اين استعداد شگفت درنبات هست(درحيوان هم هست)، در انسان استعداد شگفت انگيزتري هست و آن اينکه ازدرون خودش برعليه خودش قيام مي‌کند، واقعا قيام مي کند، عليه خودش انقلاب مي‌کند واقعا انقلاب مي‌کند و قيام و انقلاب از دو موجود مختلف و متباين مانعي ندارد.

مثلا در کشوري عده اي زمام امور را در دست دارند، بعد عده ديگري عليه آنها قيام و انقلاب مي کنند. 

اين مانعي ندارد، آنها افراد و اشخاصي هستند و اينها افراد و اشخاص ديگري؛ آنها به اينها ظلم و ستم کرده‌اند، اينها را ناراضي و عاصي کرده‌اند، سبب عصيان و انقلاب اينها شده‌اند، يک مرتبه اينها انقلاب مي‌کنند و زمام کار را از دست طرف مقابل مي گيرند و خودشان درجاي آنها قرار مي گيرند.اين مانعي ندارد. 

ولي اينکه در داخل وجود يک شخص قيام و انقلاب بشود، انسان خودش عليه خودش قيام کند، چگونه است؟ مگر مي‌شود يک شخص خودش عليه خودش قيام کنند؟ بله مي‌شود.

* استاد مطهری، آزادي معنوي، صص 48 و 47