حدود شش ماه از شهادت رئیس‌جمهور خدمتگزار می‌گذرد. همچنان یاد و مرام  او می‌تواند برای مدیران ما در عبور از چالش‌ها، الهام‌بخش و راهگشا باشد. آنچه در ادامه می‌خوانید، تبیین شخصیت و مکتب مدیریتی شهید رئیسی از زبان رهبر حکیم انقلاب است:

رهبر انقلاب در حرم مطهر امام خمینی (14 خرداد ماه):

- «رئیسی عزیز در خدمتگزاری به کشور یک نصاب تازه‌ای را به وجود آورد/ ایران را در چشم رجال سیاسی دنیا برجسته‌تر کرد/ هرکدام از اینها برای رؤسای جمهور آینده ما سرمشق است.

- همه اعتراف کردند که مرد کار بود. مرد عمل بود. مرد خدمت بود. مرد صفا و صداقت بود. این را همه اعتراف کردند. شب و روز نمی‌شناخت. در خدمتگزاری به کشور یک نصاب تازه‌ای را به وجود آورد.

- برای مردم کرامت قائل بود، عزت قائل بود. میدان می‌داد به مردم، به جوانها، برای اظهارنظر.

- به کسانی که به خود او بدی کرده بودند با کرامت برخورد می‌کرد، پاسخ تند، پاسخ زشت، پاسخ عصبی، به کسانی که حتی به او اهانت کرده بودند، نمی‌داد. متقابلاً در مرزبندی با دشمنان انقلاب صراحت داشت. صریح صحبت می‌کرد، مرزبندی صریح داشت، به لبخند دشمن اعتماد نمی‌کرد. 

- در مسائل خارجی از فرصتها به بهترین وجهی استفاده کرد. ایران را در چشم رجال سیاسی دنیا بزرگ‌تر و برجسته‌تر کرد.

- هر کدام از اینها برای سیاستمداران ما، برای رؤسای جمهور آینده ما، برای کسانی که در یک بخشی مورد اعتماد ملت قرار می‌گیرند، یک سرمشق است».

 رهبر انقلاب در دیدار مردمی عید غدیر (پنجم تیر ماه):

-« رئیس‌جمهور فقیدمان شهید خدمت، رئیسی عزیز، به معنای واقعی کلمه اعتقاد داشت. من ایشان را از قبل می‌شناختم و در دوره سه ساله نیز مرتب با من دیدار داشت و ملموس بود که با اعتقاد و دل و جان حرکت می‌کند.

- در کشور امکانات زیادی داریم که برخی طبیعی هست و برخی نیز بعد از انقلاب به مرور تولید شده است و برخی دولت‌ها از این ظرفیت واقعاً استفاده نکردند و برخی دولت‌ها استفاده کردند و برخی نیز خوب استفاده کردند و دولت سیزدهم خوب استفاده کرد و اگر دولت ادامه پیدا می‌کرد بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور حل می‌شد.

- شهید رئیسی (رضوان الله تعالی علیه) اهل کار جهادی بود؛ واقعاً شب و روز نمی‌شناخت؛ واقعاً دنبال آفرین و احسنت برای این‌همه کاری که می‌کرد نبود؛ این را ما از نزدیک دیدیم، حس کردیم. به معنای واقعی کلمه تلاش می‌کرد، کار می‌کرد، هر آنچه از دستش برمی‌آمد انجام می‌داد، خیلی‌ها هم نمی‌فهمیدند؛ یعنی کارهایی نبود که جلوی چشم مردم باشد، ولی کار می‌کرد».

رهبر انقلاب در مراسم تنفیذ حُکم آقای پزشکیان (7 مرداد ماه): 

-« چهار سال زود می‌گذرد، لکن در همین مهلت زودگذر کارهای بزرگ می‌توان کرد. امیرکبیر سه سال در کشور حکومت کرد، کارهای بزرگی را بنیان‌گذاری کرد. خود آقای رئیسیِ عزیزِ ما سه سال حکومت کرد و ریاست کرد، کارهای خوبی ایشان انجام داد و بعضی‌ کارها را پایه‌گذاری کرد که ان‌شاءالله ثمره‌اش را بعدها کشور خواهد دید».

 رهبر انقلاب در دیدار اعضای هیئت دولت سیزدهم (17 تیر ماه):

-«یکی از مهم‌ترین خصوصیّات آقای رئیسی، مردمی بودن بود. برای همه‌ ماها، برای دولت‌ها و رؤسای دولت‌ها، برای اعضای دولت‌ها، این باید الگو باشد. ایشان به مردم اعتنا می‌کرد، برای مردم احترام قائل بود، در بین مردم حضور پیدا می‌کرد، لمس می‌کرد حقایق را با حضور در میان مردم، حرفهای آنها را می‌شنید و نیازهای آنها را محور برنامه‌ریزی‌های خودش قرار می‌داد... این درست همان چیزی است که مورد نظر اسلام است؛ یعنی با مردم بودن.

- یک نقطه‌ دیگرِ ایشان، اهتمام به طرح‌های بزرگ بود. به طرح‌های سنگین اهتمام داشت؛ مثلاً فرض کنید مثل همین انتقال آب از دریا به چند نقطه یا مثلاً در همین مسئله‌ آب، انتقال آب از راه‌های دور به شهرهایی که مدّتها بود در انتظار آب بودند؛ ایشان مسئله‌ شُرب اینها و کشاورزی اینها را حل کرد. طرح‌های گوناگونی از این قبیل داشت.

- به توانایی‌های داخلی واقعاً اعتقاد داشت. خب ما با خیلی از مسئولین در نشست ‌و برخاست‌ها روی این مسئله‌ توانایی‌های داخلی و ظرفیّت‌های داخلی در موارد متعدّد صحبت می‌کنیم، هیچ کس از آنها هم مخالفت نمی‌کند، امّا آدم میفهمد چه کسی عمیقاً و از بن دندان به این توانایی‌ها باور دارد، چه کسی نه. ایشان واقعاً باور داشت که ما خیلی از مشکلات کشور را یا به یک صورت همه‌ مشکلات کشور را می‌توانیم با تکیه‌ به ظرفیّتهای داخلی حل کنیم؛ و لذا دنبال این کارها هم بود.

- خصوصیّت دیگر ایشان که خب این را همه میفهمند و دیده‌اند، خستگی‌ناپذیری از کار بود. من مکرّر ایشان را توصیه می‌کردم به اینکه یک قدری استراحت کند... ایشان همیشه میگفت من از کار خسته نمی‌شوم، واقعاً هم کأنّه خسته نمی‌شد؛ آدم تعجّب می‌کرد. نصفه‌شب از سفر خارجی برگشته، صبح در فلان نقطه‌ مثلاً کرج یا فلان جا با مردم دیدار عمومی دارد یا جلسه می‌گذارد برای مسائل مختلف! اینها کارهای خیلی مهمّی است.

- یک نکته‌ برجسته‌ دیگر از مرحوم آقای رئیسی، مأیوس نشدن از زخم زبانها بود. این نقطه ضعف خیلی از ماهاست که تا یک کسی زبانش به انتقاد از ما می‌چرخد فوراً یا دلمان میشکند یا نمیدانم اوقاتمان تلخ می‌شود یا بدمان می‌آید که چرا ناسپاسی شد از ما. و از کار میمانیم. ایشان نه، به ایشان زخم زبان هم می‌زدند زیاد، مأیوس نمی‌شد. حالا البته نمی‌شود گفت رنج نمی‌کشید. چرا، رنج هم می‌کشید. گاهی پیش بنده شکایت هم ایشان می‌کرد. لکن مأیوس نمی‌شد و سرد نمی‌شد از کار کردن،‌ دنبال‌گیری کردن.

- یک نقطه‌ برجسته‌ دیگری که در ایشان وجود داشت این است که در سیاست خارجی، دو خصوصیّت را با هم و در کنار هم رعایت می‌کرد: یکی تعامل، یکی عزّت‌مداری و عزّتمندی... اهل تعامل بود، امّا از موضع عزّت؛ نه آن‌چنان تند و به‌اصطلاح دورکننده که [ارتباط] قطع بشود، نه بیخودی امتیاز دادن و دست پایین گرفتن و مانند اینها.

- دوپهلو حرف زدن و ملاحظه‌ این را کردن که اگر ما مواضع انقلابی‌مان را صریح بیان کنیم، فلان آدم، فلان دسته، فلان شخصیّت ممکن است ناراحت بشوند، این ملاحظات را ایشان نداشت؛ یعنی مواضع انقلابی خودش را، همان که به آن معتقد و پابند بود، ایشان صریح بیان می‌کرد. در اوّلین مصاحبه‌ای که ایشان کرد، از او راجع به ارتباط با فلان کشور پرسیدند که شما ارتباط برقرار میکنید، ایشان گفت خیر! صریح؛ یعنی بی‌هیچ ملاحظه و حاشیه و لابه‌لا [چیزی گفتن]؛ ‌نخیر، ایشان صریح بود. در همه‌ موارد، آن‌جور که ما دیده بودیم، ایشان همین‌جور بود.

- اهل تعامل بود، امّا از موضع عزّت... این موجب شد که بعد از شهادت ایشان، من دیدم چند نفر از سران برجسته‌ دنیا که حالا در دنیای امروز جزو چهره‌‌های برجسته و درجه‌ یک محسوب می‌شوند، در پیامهایی که به بنده راجع به ایشان دادند از ایشان به عنوان یک چهره‌ برجسته تمجید کردند؛ این خیلی مهم است؛ یعنی نه به عنوان یک سیاستمدار معمولی، [بلکه] به عنوان یک سیاستمدار برجسته از ایشان تعبیر کردند و اسم آوردند.

- من این موارد را گفتم برای اینکه اینها ثبت بشود به عنوان یک الگو؛ معلوم بشود کسی که رئیس قوّه‌ مجریه‌ یک کشور است، می‌تواند مجموعه‌ این خصوصیّات عملی و فکری و قلبی و مانند اینها را با همدیگر داشته باشد و دنبال کند ـ می‌شود، می‌تواند ـ که ایشان بحمدالله داشت... این خصوصیّات برای دولت‌ها، برای رؤسا، برای وزرا، همه الگو است؛ ان‌شاءالله که از این الگو همه استفاده کنند، همه‌ ما استفاده کنیم، بنده هم استفاده کنم».

محمد ایمانی